Mondriaan en Nolde in de natuur

WINTERSWIJK – Kunstenaars zijn kunstenaars, ook al zijn ze nog niet bekend. Het is dan ook opmerkelijk dat er zo weinig aandacht is voor de weg die een kunstenaar aflegt alvorens hij naam maakt met zijn werk. In de tentoonstelling Mondriaan en Nolde in de natuur wordt dit patroon doorbroken. Dankzij een unieke samenwerking met de Nolde Stiftung Seebüll worden nooit eerder vertoonde werken van Emil Nolde (1867-1956) vergeleken met het vroege werk van Piet Mondriaan (1872-1944). En wat blijkt? Er zijn in deze vroege periode opmerkelijke overeenkomsten tussen de kunstenaars, zowel op artistiek en persoonlijk vlak.

De tentoonstelling wordt op 16 mei geopend door de Duitse ambassadeur Franz Josef Kremp.
Het lijkt op het eerste gezicht een vreemde keuze om twee kunstenaars die op het oog zo verschillen met elkaar te vergelijken. Piet Mondriaan is vooral bekend geworden door zijn abstracte werken met horizontale lijnen en primaire kleurvlakken, terwijl de Duits-Deense schilder Emil Nolde vooral furore maakte met zijn expressionistische en avant-gardistische werken. In de jaren voor hun doorbraak schilderden beide kunstenaars echter realistische weergaven van de natuur, namelijk landschappen en bloemen.

Het witte, harde licht in zuidelijk Europa kon beide kunstenaars niet bekoren. Ze gaven hun voorkeur aan juist de wisselende lichtval in respectievelijk het noorden van Duitsland en in Denemarken, het rivierenlandschap rond Amsterdam en in Brabant. Het leverde landschappen op met fascinerende wolkenpartijen. De weidse landschappen met hun mystieke, magische sfeer boden bovendien een dankbaar thema om beider diepe religiositeit te uiten.

Mondriaan schilderde naast landschappen tevens veel bloemen. Ook Nolde tekende en schilderde met liefde de bloemen in de tuin rondom zijn atelier en huis in Seebüll. Mondriaan bleef dit zelfs lange tijd doen naast zijn figuratieve werk en ook Nolde liet zich tijdens zijn expressionistische periode nog steeds inspireren door de natuur.

Naast hun thema’s, stijl en religiositeit, deelden de kunstenaars ook hun geslotenheid. Mondriaan beschouwde sociale contacten als afleiding, die voor zijn kunstenaarschap uiterst nadelig waren, terwijl Nolde zelfs als mensenschuw kan worden getypeerd.

De artistieke doorbraak van beide kunstenaars was eveneens nagenoeg gelijktijdig. In 1909 brak Piet Mondriaan door tijdens een groepstentoonstelling in het Stedelijk Museum Amsterdam. Emil Nolde volgde in 1910 met grote tentoonstellingen in Hamburg, Essen, Jena en Hagen.

De rest van de weg van beide kunstenaars is bekend. Bij Waanders Uitgevers verschijnt het boek Mondriaan en Nolde in de natuur met teksten van Astrid Becker, Susanne Deicher en Laura Bertens.

Villa Mondriaan heeft een langdurig samenwerkingsverband met het Gemeentemuseum Den Haag. Voor deze tentoonstelling kon Villa Mondriaan weer rekenen op een groot aantal bruiklenen uit deze grootste en belangrijkste Mondriaancollectie ter wereld. Dankzij de unieke samenwerking met de Nolde Stiftung Seebüll zijn nu ook een groot aantal nooit eerder getoonde werken van Emil Nolde te bezichtigen. Verder gaven ook het Stedelijk Museum Amsterdam, Frans Hals Museum, Centraal Museum Utrecht en Boijmans van Beuningen een aantal van hun werken in bruikleen.

Tentoonstelling: Mondriaan en Nolde in de natuur
Periode: 16 mei t/m 13 september 2015
Locatie: Zonnebrink 4 (ingang Ratumsestraat), Winterswijk
Openingstijden: dinsdag t/m zondag, 11:00-17:00
Informatie: www.villamondriaan.nl of +31 (0) 543 51 54 00