KunstOer in Winterswijk groot succes!

WINTERSWIJK – Een prachtige route langs verschillende erfgoedlocaties met kunst én ambacht die gratis per bus of op de fiets afgelegd kon worden; dat waren de ingrediënten voor de eerst KunstOer. Het feit dat de kunstenaars op een vernieuwende manier met ambacht bezig zijn en dat ook lieten zien door middel van workshops en demonstraties bleek een schot in de roos. KunstOer is geïnitieerd door Cultuur- en Erfgoedpact Achterhoek en is dit jaar in samenwerking met Comité Open Monumentendag Winterswijk tot stand gekomen.

Door: Kyra Broshuis.

Veel belangstelling
De deelnemers aan het landelijk Monumentenweekend hadden aan belangstelling geen gebrek. Het was bijzonder druk in Winterswijk, het mooie weer bracht ook nog veel spontane bezoekjes op gang. “Het is heerlijk weer, we wilden er graag even tussenuit en dit is ook nog eens een prachtig evenement.”, aldus een ouder echtpaar dat op de fiets vanuit Groenlo naar Winterswijk kwam. Ze brachten een bezoek aan de Museumfabriek aan de Laan van Hilbelink.

Kunst beleven
In de Museumfabriek waren door KunstOer, naast de reguliere tentoonstelling, ook twee kunstenaressen uitgenodigd om het thema nog meer beleving mee te geven. Zo was Chrystl Rijkeboer aanwezig met haar kunstobjecten. Zij maakt kunst van mensenhaar. Ter plekke spint zij het haar tot een bruikbaar materiaal. “Daarvan brei en maak ik objecten. Ik maak vooral maskers. Het is ooit begonnen met een project over sprookjes. De dieren daarin hebben een vacht en ik wilde ook op menselijk gebied iets kunnen brengen. Deze objecten met haar hebben voor mij de meeste zeggingskracht. Het is prachtig en uniek oermateriaal.”

Persoonlijk sieraad
Een echtpaar uit Winterswijk staat geboeid te kijken naar de kunstwerken. “Ik heb gezien dat in Engeland ook met mensenhaar wordt gewerkt, daar worden er sieraden van gemaakt. Een persoonlijker sieraad bestaat er denk ik niet.” Haar echtgenoot vraagt zich af of dit op meer plekken in de wereld gebeurt. Rijkeboer vertelt: “Het is heel moeilijk om bijvoorbeeld haar uit de Surinaamse gemeenschap te krijgen vanwege het bijgeloof, Winti. Wanneer je dat haar of ander persoonlijk materiaal gebruikt zou het macht over je krijgen. Ik heb ooit voor een project geprobeerd om iets met Surinaams haar te doen maar vanwege het bijgeloof is het niet gelukt.”

Grafische stukken van oud boerenlinnen
De andere kunstenares die haar objecten tentoonstelt is Els Lemkes. Zij maakt grafische stukken van oud en gebruikt boerenlinnen. “Ik kreeg ooit een rol oud linnen en zo is het begonnen. Ik heb het geplooid, gestikt en opgespannen. Zo kreeg het een nieuwe structuur. Ik speel voor mijn objecten met licht en schaduw. Alles wat is gebruik is handgeweven en meer dan 100 jaar oud.” De verwachting is dan dat er niet zoveel meer gemaakt kan worden. “Nee hoor, ik kan nog tientallen jaren vooruit met mijn voorraad.” Sommige stukken linnen zijn voorzien van een rood monogram. “Je ziet ook uitsluitend de rode monogrammen. Er zijn ook zwarte maar die werden op het linnen gemaakt dat de overledenen aankregen, dat zie je dus nooit meer terug.”

De objecten geven prachtig weer waar de vouwen en verkleuringen zitten. “Dat maakt het werk zo bijzonder. Kijk, hier zie je ook een verstelstukje. Dat was vroeger zo, extreme zuinigheid of pure armoede.”

Van galerie naar kunstroutes
Bij de bekende galerie ‘Help U Zelven’ aan de Wilhelminastraat is de burgemeester van Winterswijk, de heer Van Beem, met zijn vrouw te gast. Het is één van de laatste mogelijkheden om de galerie te bezoeken, eigenaresse Carla Aalberts stopt met haar galerie. “Ik heb hier in 15 jaar 85 exposities gehad met 319 kunstenaars, na deze expositie houdt het op. Maar niet met de kunst. Ik ga me op een andere manier toeleggen op kunst. Ik wil graag meer laten zien van Winterswijk en de prachtige omgeving die we hier hebben. Het water bijvoorbeeld, heel mooi voor kunstenaars om daar mee te werken. Ook de Winterswijkse klei is uitermate geschikt voor het creëren van kunstobjecten. Ik denk aan interactieve kunstroutes door het dorp en de omgeving.” Ook voor KunstOer 2016 is zij een van de initiatiefneemsters. De huidige expositie, de Kettingclub, trekt veel belangstelling. Er zijn prachtige sieraden te zien van bijzondere materialen als nylon en keramiek. Kunstenares Miriam Verbeek laat verschillende vilttechnieken zien, onder andere aan de vrouw van de burgemeester.

9-jarige opleiding
In Meddo is het bijzonder druk bij het Boekbindatelier van Annebet Tannemaat. Er worden doorlopend korte workshops boekbinden gegeven die gretig aftrek vinden. Het is een prachtige techniek met verbluffende resultaten. “Ik heb een 9-jarige studie gevolgd tot boekbinder in België. Eerst 5 jaar de reguliere opleiding en daarna nog 4 jaar kunstboeken maken. Hier in mijn atelier doe ik vooral veel restauraties.” Tannemaat is zelf absoluut geen lezer. “Helemaal niet, een boek spreekt me aan qua vorm en kleur, niet qua inhoud. Ik haal mijn boeken vaak in Bredevoort en de oude boeken verwerk ik tot kunstboeken. Ik kies daarvoor boeken met katernen, dat zijn dubbel gevouwen bladzijden. Voor de kaft gebruik ik hoofdzakelijk boxkalfleer, dat is heel soepel en onbeschadigd. Ook de binnenkant maak ik van leer.” Tannemaat maakt ook nieuwe boeken in opdracht. “Zo heb ik bijvoorbeeld voor de kerk hier in Meddo een gastenboek gemaakt. Die combinatie van nieuwe boeken maken en oude boeken restaureren is heel mooi.”

Ook bij de andere deelnemende locaties is het druk deze dag. De KunstOer is een prachtig instrument gebleken om aandacht te vragen voor kunst en ambacht in Gelderland. Het project krijgt volgend jaar zeker een vervolg. KunstOer is geïnitieerd door het Cultuur- en Erfgoedpact Achterhoek.