1572 en de kracht van Gertrud 

AALTEN/BREDEVOORT – Nationaal Onderduikmuseum sluit met de expositie ‘1572 en de kracht van Gertrud’ aan bij het landelijke thema 1572 waarin we stil staan bij de ‘geboorte van Nederland’. Het is het jaar van een oorlog waarin burgers, steden en provincies niet alleen tegenover hun Spaanse vorst maar vooral ook tegenover elkaar komen te staan. Uiteindelijk leidt die gewapende strijd tot het ontstaan van de Republiek, de voorloper van het huidige Nederland. In het kader van 1572 wil het Nationaal Onderduikmuseum de verbinding leggen met vandaag. Het  museum doet dat door het persoonlijke verhaal van Gertrud von Myllendonck te vertellen en in de context van de tijd te plaatsen.

Gertrud von Myllendonck
Gertrud von Myllendonck is Vrouwe van Anholt als echtgenote van Jacob van Bronckhorst-Batenburg. Na diens overlijden in de strijd tegen de Geuzen, krijgt zij de leiding over de Heerlijkheid Bredevoort van 1582 tot 1612. Ze zoekt de balans tussen de strijdende groepen en blijft daarin staande als poldervrouw ‘avant la lettre’. Ze is in feite Spaansgezind en overtuigd rooms-katholiek, maar naar buiten toe kiest ze geen partij. Zij doet alle moeite bij vriend en vijand een neutrale positie tot stand te brengen ondanks de harde tijd en het wapengeweld. Uiteindelijk draagt ze na veertig jaar de Heerlijkheid Bredevoort in 1612 over aan ‘Oranje’ Prins Maurits.

Archeologie dichterbij brengen
Ter gelegenheid van 1572 wordt samengewerkt met de regio-archeologen van de Omgevingsdienst Achterhoek die het museum bijstaan bij de actualisatie van de archeologische presentatie. De expositie is aangevuld met voorwerpen uit de eigen collectie uit de Tachtigjarige Oorlog.

Dilemma’s van alle tijden
In het landelijke project 1572 staan 4 V’s centraal: vrijheid, verdraagzaamheid, verscheidenheid en verbondenheid. Al voor 1572 waren deze onderwerp van discussie. Niemand voelde zich Nederlander (dat begrip in deze betekenis bestond toen zelfs nog niet). Het jaar 1572 vormt een beginpunt van waarden die ons door de tijd heen zowel verbinden als verdelen. Hoewel de omstandigheden verschillen, blijven dezelfde dilemma’s een rol spelen. Toen, tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar ook vandaag de dag.

Kunstopdracht ‘Droogdoek 1572’
Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers deed onderzoek naar de gebeurtenissen in 1572 en heeft die informatie opgenomen in een boekje ‘1572. In het kader van het Cultuur en Erfgoedpact Achterhoek en Liemers is vervolgens opdracht gegeven aan kunstenaarsgroep Superposition om die informatie dichtbij te brengen. Deze realiseerde tijdloos geweven linnendoeken met daarop een ‘data visualisatie’ van de acht Heerlijkheden 1572. Scan de QRcode op de droogdoeken voor informatie. Het boekje en de doeken zijn te koop in de museumwinkel.