Gemeenteraad Oost Gelre heeft ingestemd met RES 1.0 Achterhoek

OOST GELRE – Tijdens de gemeenteraadsvergadering van Oost Gelre van 21 september 2021 heeft de raad ingestemd met het ontwerp van de Regionale Energiestrategie 1.0 van de Achterhoek. Hierin staat dat de regio in 2030 1,35 TWh* aan duurzame energie wil opwekken met zon en wind. Gemeente Oost Gelre is één van de acht gemeenten die bestuurlijk verantwoordelijk is voor de RES, samen met provincie Gelderland en Waterschap Rijn en IJssel. Netbeheerder Liander is samenwerkingspartner. Hoeveel TWh elke gemeente bijdraagt aan de energietransitie is nu nog niet aan de orde; de RES-partners hebben samengewerkt op basis van het motto Samen d’r an! Ofwel: iedereen doet wat om de CO2-uitstoot flink te verminderen om klimaatveranderingen tegen te gaan, zoals afgesproken in het Klimaatakkoord.

Volksvertegenwoordigers betrokken bij RES-proces
Voorafgaand aan de besluitvorming, vond een intensief proces plaats waarbij de volksvertegenwoordigers op gezette momenten steeds zijn betrokken en geïnformeerd. Ook konden inwoners, ondernemers en (maatschappelijke) organisaties deelnemen aan online sessies en een peiling om de contouren van de RES 1.0 te ontwikkelen. Hieruit kwam naar voren dat er in de Achterhoek veel ruimte is om duurzame energie op te wekken met zon en wind, maar dat er selectief en zorgvuldig met de ruimte en het landschap moet worden omgegaan. Om de aantasting van de leefomgeving te beperken hoeft niet alles wat gedaan zou kunnen worden op korte termijn te gebeuren. Op de langere termijn zijn ook innovaties te verwachten in bijvoorbeeld opslag van elektriciteit in batterijen en het benutten van waterstof.

Verrijken van bestaand beleid
Met de RES 1.0 bouwt de Achterhoek voort op het eigen regionale beleid dat in 2016 geactualiseerd is in de Regionale Uitvoeringsagenda Achterhoek (RUA). Hier ligt de basis voor de bijdrage van 1,35 TWh. Ruim een derde hiervan is al gerealiseerd door de bestaande zonne- en windparken en door projecten die in de pijplijn zitten. Het resterende deel wordt zoveel mogelijk met grootschalige zon-op-dak projecten gerealiseerd en deels met windenergie. Gemeente Oost Gelre organiseert op 7 oktober een informatiebijeenkomst Windenergie voor raadsleden. Inwoners, ondernemers en anderszins belangstellenden kunnen deze bijeenkomst online bijwonen. Meer informatie is te vinden op de website van de gemeente.

Zon én wind
Om duurzame energie op te kunnen wekken en te kunnen transporteren via het bestaande elektriciteitsnetwerk, is een opwekcombinatie van wind- en zonne-energie nodig. Als de zon schijnt waait het vaak niet en andersom. Beide zijn nodig voor balans op het netwerk, maar ook om de energiekosten voor de inwoners betaalbaar te houden en rekening te houden met de leefomgeving. Alleen inzetten op zonneparken gaat ten koste van landbouwgrond. Daarom is de keuze gemaakt om stevig in te zetten op zon-op-dak-projecten. Daarnaast is in de RES 1.0 zorgvuldig een aantal zoekgebieden opgenomen waar windturbines geclusterd kunnen worden; dit vergt minder ruimte. Hoe en waar precies wordt uitgewerkt in de fase naar de RES 2.0.

Warmte
In de RES 1.0 is ook een verkenning opgenomen voor een Regionale Warmtestructuur (RSW). Hieruit blijkt dat de Achterhoek weinig eigen warmtebronnen heeft om warmte te produceren ter vervanging van aardgas. De warmtekaart laat ‘slechts’ zeven potentiële warmteclusters zien in Groenlo, Winterswijk, Aalten, Ulft, Doetinchem, Didam en ’s-Heerenberg. Of en hoe warmte daar en in de rest van de Achterhoek kan worden vastgehouden en verdeeld onder huishoudens moet nog nader worden uitgewerkt. Zeker is dat voor verwarming in de toekomst in de Achterhoek elektriciteit een grote rol gaat spelen. De elektriciteitsvraag zal hierdoor sterk toenemen.

Lokaal bijdragen, lokaal profiteren
Alle partners die betrokken zijn bij de RES vinden het uitgangspunt ‘lokaal bijdragen, lokaal profiteren’ belangrijk. Inwoners, maatschappelijke organisaties en dorpen die betrokken zijn bij de planvorming of hun nek uitsteken om bij te dragen aan duurzame energieproductie, moeten ook voor minimaal 50 procent profiteren van de opbrengsten van opweklocaties voor zon en wind. De RES-partners hebben afgesproken om op korte termijn het plan ‘Lokaal (collectief) eigendom’ uit te werken, zodat omwonenden en lokale energiecoöperaties met dezelfde spelregels aan het stuur zitten bij de realisatie van zonne- en windparken.

Vervolgproces: samen d’ran
In de RES 1.0 is de mogelijke verdeling van zon en wind op hoofdlijnen vastgelegd, waarmee regionaal de koers voor de komende jaren is bepaald. Bij de uitvoering zijn voornamelijk de gemeenten aan zet, in nauwe samenspraak met hun inwoners. De concrete projecten moeten naast de toetsing aan landelijke wetgeving ook getoetst worden aan gemeentelijke en provinciale omgevingsvisies en -regels. Dat is de juridische basis voor het wel of niet kunnen afgeven van vergunningen voor zon- en windparken. De gemeenten gaan de RES 1.0 daarom uitwerken in eigen beleid.

Besluitvorming
Tot eind december staat de ontwerp-RES 1.0 op de agenda’s van de Achterhoekse gemeenteraden, provinciale staten en het Algemeen Bestuur van het waterschap ter besluitvorming. Daarna wordt er een definitieve versie van gemaakt die ingediend wordt bij het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie. Meer informatie: www.res-achterhoek.nl/ontwerpRES1

*Een Terawattuur (TWh) = 1 miljard Kilowattuur (kWh). Ter referentie: een koelkast gebruikt ca. 100 kWh per jaar en een smartphone 2 kWh. Een gemiddeld huishouden gebruikt gemiddeld 3500 KWh per jaar.