Niet roken is inmiddels de normaalste zaak van de wereld

Roken in de horeca, dat kan echt niet meer. Letterlijk. Wat in veel Europese landen al jaren de normaalste zaak van de wereld is, kent nu ook in Nederland geen uitzonderingen meer. De asbakken zijn per 10 oktober 2014 overal – ook in kleine café’s zonder personeel – definitief van tafel. Een goede zaak, want een overzicht van het Trimbos Instituut met feiten en recente onderzoeken over de gezondheidseffecten van meeroken bevestigt dat meeroken schadelijk is voor de gezondheid. Maar liefst 1 op de 100 sterfgevallen wereldwijd is het gevolg van meeroken.

Er waait een frisse wind door de Twentse horeca en dat is best even omschakelen. Zo ook voor Bas Boerrigter, uitbater en eigenaar van Bierlokaal de Engel in Oldenzaal: “In principe ben ik blij met het rookverbod. Het is uiteraard beter voor mijn gezondheid en die van mijn gasten dat we niet meer de hele tijd in de rook staan. Wat het wel lastig maakte waren de uitzonderingen. Het had van mij meteen wel wat daadkrachtiger gemogen: gewoon helemaal nergens meer roken. Hoe leg ik aan mijn gasten uit dat ze bij mij niet meer mogen roken, maar bij dat andere kroegje een stuk verderop nog wel? Ik denk dat we daar wel wat klanten aan zijn kwijtgeraakt, hoewel het lastig blijft om dat zeker te weten. De crisis hielp ook niet. Nu gaat het weer beter, het is hier weer gezellig druk. Mensen wennen er natuurlijk ook aan, dat je aan de bar niet meer mag roken is inmiddels de normaalste zaak van de wereld.”

Meeroken, nog slechter dan gedacht
Dat roken slecht voor je is, weten we. Als je het zelf doet, maar ook als het in je omgeving gebeurt. Een overzicht van Trimbos met feiten en recente onderzoeken over rookvrije horeca en de gezondheidseffecten van meeroken bevestigt dat meeroken erg schadelijk is voor de gezondheid. Maar liefst 1 op de 100 sterfgevallen wereldwijd is het gevolg van meeroken. Nog wat cijfers: blootstelling aan sigarettenrook verhoogt de kans op longkanker bij niet-rokers met 20 tot 30%. De kans op het krijgen van een hart- of vaataandoening wordt 25 tot 35% groter. En dan zijn er nog de luchtwegklachten, astma-aanvallen en wordt zelfs een link gelegd tussen meeroken en wiegendood.

Er zitten nogal wat nare stoffen in tabak, die je binnenkrijgt als je zelf rookt of als iemand in je omgeving dat doet. Hoe meer er gerookt wordt, hoe meer die stoffen in de lucht en dus in de longen terecht komen. Bas: “Het is misschien een beetje dubbel dat ik blij ben met het rookverbod, terwijl ik zelf een roker ben. Nou rook ik niet heel veel hoor, maar toch, ik rook. Daar kon ik voor het rookverbod elke dag tien tot twaalf uur meeroken bij optellen, dan wordt het wel heel ongezond natuurlijk! Dus, ondanks dat ik af en toe en sigaretje opsteek voel ik me nu toch een stuk gezonder dan vroeger.”

Mooi geweest
Niet roken wordt steeds normaler. Een peuk opsteken in een vliegtuig, wie kan zich dat nog voorstellen? Of na een etentje de asbak op tafel? In 2003 vond 42% van de Nederlanders roken in restaurants niet meer kunnen, in 2013 was dat bijna verdubbeld naar 83%. Roken in cafés? Natuurlijk niet zei 20% in 2003, tien jaar later was dat al 58%. Dat zijn overigens niet alleen niet-rokers, ook rokers vinden een rookvrije horeca steeds vaker een goede zaak: 14% in 2006 tegen 24% in 2013.

Niet roken wordt steeds normaler

Manus Hemelt van Café De Pimpelaar in Enschede is geen voorstander van het rookverbod. De overgang naar rookvrij had in zijn kroeg ook best wat voeten in de aarde: “Ik vond het niet prettig om mijn gasten te vertellen dat ze niet meer mochten roken. Het haalde voor mijn gevoel toch een stukje gezelligheid bij de bar weg. Bij ons is er nog zo’n anderhalf jaar doorgerookt, met boetes tot gevolg. Toen was het mooi geweest. We hebben een rookruimte gebouwd en behalve daar wordt er in De Pimpelaar niet meer gerookt. Het gebeurt nog steeds wel eens dat iemand zonder nadenken aan de bar een sigaretje op wil steken, maar dat komt steeds minder vaak voor. Het zit er inmiddels wel redelijk ingebakken. Roken doe je in een rookruimte of buiten, punt uit.

”Duidelijk duurt het langst
Wat zijn nou eigenlijk de regels? In landen als Ierland, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk gold meteen een volledig rookverbod zonder uitzonderingen. In Nederland ging het anders. Sinds 2004 is in de Tabakswet vastgelegd dat werknemers recht hebben op een rookvrije werkplek en is roken op openbare plekken niet langer toegestaan. Horecagelegenheden waren hierop een uitzondering, totdat op 1 juli 2008 ook de Nederlandse horeca rookvrij werd. Drie jaar later kwam er een aanpassing: in cafés zonder personeel en kleiner dan 70m2, mocht wel gerookt worden. Op 10 oktober 2014 is deze uitzondering door de Hoge Raad ongeldig verklaard en moeten de asbakken ook in deze kleine cafés definitief van tafel. Speciale rookruimten zijn toegestaan, zolang er geen bediening komt. Op terrassen die aan minimaal één zijde geheel open zijn mag wel worden gerookt, als dat tenminste binnen geen overlast veroorzaakt. Manus: “Of ik er nou blij mee ben of niet, ik merk wel dat het rookverbod ervoor zorgt dat er minder gerookt wordt. Zelf steek ik minder vaak een sigaretje op, maar ook mijn gasten roken minder dan vroeger. Je moet er toch wat meer moeite voor doen. Dus ja, in die zin heeft het wel effect.” Bas voegt daar aan toe: “Dat er nu nergens meer mag worden gerookt, maakt het een stuk eenvoudiger voor kroegbazen zoals ik. Mensen weten nu veel beter waar ze aan toe zijn. Duidelijkheid duurt het langst!

”Alle horeca rookvrij… want roken in de horeca, dat kan echt niet meer!
De campagne ‘Rookvrije horeca’, die op 5 februari van start gaat met onder andere een radiospot, is een initiatief van het ministerie van VWS. Zie voor meer informatie en de huidige wetgeving www.allehorecarookvrij.nl.