Hoe de financiële markten reageren op onzekerheden: een blik op de marktvolatiliteit

Marktvolatiliteit is zeer gevreesd bij investeerders en bedrijven, omdat investeringen daardoor moeilijk te plannen zijn. Waarom dat zo is en wat volatiele markten precies inhouden, wordt in dit artikel uitgelegd.

Wat is marktvolatiliteit?
Marktvolatiliteit verwijst naar de op- en neergaande bewegingen op de financiële markten. Als men bijvoorbeeld naar de koers van een aandeel kijkt, ziet men dat er regelmatig uitschieters naar boven en naar beneden zijn. Hoe groter en frequenter deze uitschieters zijn, hoe volatieler de koers van het aandeel.

Een volatiele financiële markt is dus onderhevig aan grote schommelingen. Dit betekent dat er binnen korte tijd grote vermogenswinsten kunnen ontstaan als de koers omhoog gaat, of vermogensverliezen kunnen optreden als de koers naar beneden gaat.

Hoe volatieler een markt, hoe meer onzekerheid er heerst onder investeerders, omdat het moeilijk is te voorspellen hoe de koersen zich zullen ontwikkelen. Deze onzekerheid bij investeerders kan zelfs leiden tot paniekverkopen, wat de koersen verder naar beneden drijft en zo tot nog grotere schommelingen leidt.

Een hulpmiddel om de marktvolatiliteit te meten en te voorspellen, is de VIX Index. Deze meet de volatiliteit van de Amerikaanse markt op basis van de S&P 500-index, waarin de 500 grootste Amerikaanse bedrijven zijn opgenomen. Momenteel staat de indexwaarde op 15 punten, wat overeenkomt met een lage volatiliteit. Tijdens de bankencrisis in 2008 en 2009 bereikte hij soms zelfs 80 punten.

Oorzaken & gevolgen van marktvolatiliteit
Er zijn veel oorzaken voor een hoge marktvolatiliteit. Vooral geopolitieke gebeurtenissen, zoals oorlogen of handelsoorlogen, of politieke instabiliteit leiden tot grotere schommelingen op de financiële markt. Een recent voorbeeld is de coronacrisis, die wereldwijd de markten in beroering bracht.

Een hoge marktvolatiliteit zorgt voor onzekerheid bij investeerders, waardoor de VIX-index ook wel de “angstbarometer” wordt genoemd. Het kan leiden tot paniekverkopen, omdat investeerders snel van hun aandelen af willen omdat ze bang zijn voor sterk dalende koersen. Dergelijke reacties kunnen de marktvolatiliteit verder aanwakkeren.

Speculanten kunnen echter in een goudkoortsstemming raken bij een hoge marktvolatiliteit, bijvoorbeeld door bewust in te zetten op dalende koersen, of door op grote schaal aandelen met een lage waarde te kopen om ze later tegen een hogere prijs te verkopen.

Een volatiele markt heeft ook invloed op bedrijven. Investeerders zijn minder geneigd om bij een hoge volatiliteit in een bedrijf te investeren, omdat ze niet kunnen voorspellen hoe hun investering zich zal ontwikkelen. Dit maakt het voor bedrijven moeilijker om aan kapitaal te komen, wat kan leiden tot het uitstellen van belangrijke investeringen, bijvoorbeeld in automatisering. Dit kan uiteindelijk tot verlies van concurrentievermogen leiden.

Conclusie: marktvolatiliteit heeft invloed op ons allemaal
Direct of indirect kunnen we allemaal getroffen worden door marktvolatiliteit. Als men geld in aandelen heeft geïnvesteerd, betekent een volatiele markt dat de aandelenwaarden sterk fluctueren. Dit leidt tot onzekerheid over de vraag of men moet verkopen of niet.

Voor bedrijven is het bij een volatiele marktsituatie moeilijker om kapitaal van investeerders aan te trekken, waardoor ze in het ergste geval faillissement moeten aanvragen. Hoe volatiel de markten op dit moment zijn, wordt weergegeven door de VIX-index en is een goede indicator van de huidige turbulentie op de beurzen.