Eén op de tien Nederlanders vorig jaar slachtoffer van online oplichting

Stel je voor: een dringende e-mail van je bank vraagt om je gegevens snel te actualiseren. Of een bericht van de Belastingdienst dat er een boete openstaat die direct betaald moet worden. Voor twee op de drie Nederlanders van 15 jaar en ouder was dit vorig jaar de harde realiteit. En nog erger, één op de tien werd daadwerkelijk slachtoffer van online oplichting. Dat zijn maar liefst 1,4 miljoen mensen die in 2023 door cybercriminelen werden beetgenomen.

In de cybersecuritymaand oktober voert de Rijksoverheid de campagne ‘Laat je niet interneppen’, met als doel Nederlanders te waarschuwen voor de steeds slimmer wordende methodes van online criminelen.

Linda’s val: Een fout met grote gevolgen
Linda, een net gestarte ondernemer, trapte in een sluwe val. “Ik stond op de camping, net klaar met uitpakken, toen ik een bericht kreeg van de Belastingdienst. Er stond dat ik een betaling was vergeten en €377,77 moest overmaken. Alles leek zo echt. Ik klikte op de link, voerde mijn gegevens in en betaalde direct. Het voelde pas later vreemd toen ik geen bevestiging ontving. Toen ik de Belastingdienst belde, viel het kwartje: ik was opgelicht.”

Linda’s verhaal is geen uitzondering. Cybercriminelen worden steeds creatiever en weten hun berichten angstwekkend echt te laten lijken.

Crimineel meesterbrein: Hoe ze je in hun netten slepen
Volgens Yoanne Spoormans, specialist cybercrime bij de politie, worden online oplichters steeds geraffineerder. “Ze spelen met onze emoties, bouwen druk op en gebruiken vertrouwde logo’s en namen. Op het eerste gezicht lijkt het onschuldig, maar zodra je in hun val trapt, kan het grote gevolgen hebben.”

Spoormans legt uit dat de criminelen zich voordoen als vertrouwde instanties zoals banken, pakketdiensten of zelfs de Belastingdienst. “Het is haast niet meer te onderscheiden van echt,” zegt ze. “Ze zetten je onder druk, laten je geloven dat er iets misgaat, en voordat je het weet, heb je een verkeerde beslissing genomen. Mijn advies: Wees altijd op je hoede en klik bij twijfel weg.”

De trucs van online criminelen: Herken ze voordat het te laat is Wat maakt online oplichters zo gevaarlijk? Ze zijn meesters in manipulatie. Hier zijn hun meest gebruikte trucs:

• Ze doen zich voor als een bekende organisatie: Criminelen gebruiken de namen en huisstijl van betrouwbare bedrijven of instanties, zoals je bank, de Belastingdienst of een bekende pakketdienst, om je vertrouwen te winnen.
• Ze spelen met je emoties: Door je nieuwsgierig, bang of bezorgd te maken, hopen ze dat je zonder nadenken reageert. Ze maken misbruik van je gevoelens van urgentie, schuld of paniek.
• Ze creëren tijdsdruk: “Nu doen, anders…!” Dat is hun strategie. Ze geven je het gevoel dat je direct moet handelen om problemen te voorkomen, waardoor je geen tijd hebt om na te denken.
• Ze doen alsof er een noodgeval is: Je krijgt een dreigende boodschap dat je account wordt geblokkeerd of dat er kosten worden gerekend als je niet meteen iets doet. Dit speelt in op je angst.
• Te goed om waar te zijn: Online oplichters verleiden je met fantastische deals of onwaarschijnlijk hoge kortingen, die meestal te mooi zijn om waar te zijn – en dat zijn ze ook.
• Ze maken het persoonlijk: Soms weten ze persoonlijke details van je, die ze van sociale media halen, waardoor hun berichten nog geloofwaardiger lijken.
• Ze zijn te vriendelijk: Ze komen vriendelijk en behulpzaam over, alsof ze je willen helpen. Deze sympathieke toon wekt vertrouwen, maar is bedoeld om je te misleiden.

Neem de tijd – en klik weg bij twijfel
Online oplichters hebben haast. Ze willen dat je snel handelt, zodat je geen tijd hebt om hun bedrog door te hebben. Weet je niet zeker of een bericht echt is? Check altijd de afzender en wacht even voordat je actie onderneemt. Vertrouw je het nog steeds niet? Klik weg en meld het.

Wil je meer weten over hoe je online oplichting kunt herkennen? Bezoek laatjenietinterneppen.nl voor tips en hulp als je toch slachtoffer bent geworden.

Laat je niet interneppen
De campagne ‘Laat je niet interneppen’ van de ministeries van Justitie en Veiligheid en Binnenlandse Zaken waarschuwt voor de gevaren van online misleiding. De boodschap is duidelijk: check altijd de afzender en klik bij twijfel weg – want de volgende oplichtingspoging kan zomaar op jou gericht zijn.