Mentale gezondheid jeugd verslechtert door coronacrisis

Uit onderzoek blijkt dat tussen 2019 en 2021 het aandeel middelbare scholieren met een (matig) verhoogd risico op psychosociale problemen is toegenomen van 26% naar 32%. De toename van psychosociale problematiek die in 2015 begon, lijkt door de coronapandemie te zijn versterkt. Van de basisschoolleerlingen heeft 21% een (matig) verhoogd risico op psychosociale problematiek. Ook onder hen heeft corona zijn sporen nagelaten: 13% van de ouders vindt hun kind somberder, eenzamer of banger door de coronaperiode.

Deze resultaten blijken uit de Corona Gezondheidsmonitor Jeugd 2021 en Kindermonitor 2021, gehouden in de regio Noord- en Oost-Gelderland. Aan de Kindermonitor hebben bijna 10.000 ouders met kinderen tussen de 0 en 12 jaar meegedaan. En ook aan de Corona Gezondheidheidsmonitor Jeugd deden bijna 10.000 middelbare scholieren mee.

Met name bij leerlingen van havo/vwo is een sterke achteruitgang te zien bij de mentale gezondheid. Ook scoren meisjes aanzienlijk slechter dan jongens. Opmerkelijk is dat de mentale gezondheid van leerlingen in het praktijkonderwijs nauwelijks is veranderd.

Ingrijpende gebeurtenissen
Ongeveer de helft van de kinderen heeft ooit één of meerdere ingrijpende gebeurtenissen meegemaakt, zoals het overlijden van een dierbare, ernstige ziekte of beperking van een gezinslid of psychische problemen van de ouders. Hoewel minder kinderen ingrijpende gebeurtenissen hebben meegemaakt ten opzichte van 2017, geven deze gebeurtenissen wel vaker dan in 2017 nog problemen of zorgen voor het kind. In 2021 ervaart de helft van de kinderen die een ingrijpende gebeurtenis heeft meegemaakt nog problemen of zorgen daardoor. In 2017 was dit 26%.

Gebeurtenissen tijdens de coronaperiode, zoals quarantaine, coronabesmetting en ziekte of overlijden van een naaste, kunnen grote impact hebben op het welzijn van jongeren. Driekwart van de leerlingen maakte tijdens de coronacrisis minstens één van deze gebeurtenissen mee. In het najaar van 2021 had één op de vijf middelbare scholieren nog last van deze gebeurtenissen; 7% heeft risico hierdoor kans een post traumatische stress stoornis (PTSS) te ontwikkelen.

Leefstijl
De voedingsgewoonten van 0-12 jarige kinderen zijn opnieuw verbeterd. Sinds 2013 is het percentage kinderen dat dagelijks groente eet gestegen van 39% naar 55%. Het percentage kinderen dat dagelijks fruit eet, is gestegen van 53% naar 71%. Hoe jonger de kinderen, hoe hoger het percentage dat dagelijks groente en fruit eet. Verder eten kinderen uit een gezin met een lage sociaaleconomische status (SES) minder vaak dagelijks groente of fruit dan kinderen uit midden/hoge SES-gezinnen.

Het Voedingscentrum adviseert om kinderen water te laten drinken in plaats van zoete drankjes. Sinds 2017 is het percentage kinderen dat dagelijks water of thee zonder suiker drinkt gestegen van 63% naar 68%. Ook hiervoor geldt dat kinderen uit lage SES-gezinnen minder vaak dagelijks water of thee zonder suiker drinken dan kinderen uit gezinnen met een gemiddelde of hoge SES (zie bijgevoegd figuur).

Bij middelbare scholieren is het alcoholgebruik sinds 2019 weer toegenomen. Ook ervaren meer leerlingen problemen door gamen of het gebruik van sociale media. Tegelijk is het aandeel leerlingen dat voldoende beweegt in 2021 kleiner dan in 2019. Het aandeel rokers en gebruikers van hasj/wiet is gelijk gebleven.

De GGD’en voeren de Corona Gezondheidsmonitor Jeugd 2021 uit in het kader van de GOR-COVID-19 Integrale Gezondheidsmonitor. Hierbij wordt samengewerkt met GGD GHOR Nederland, het RIVM, het Nivel en ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum, samen het netwerk GOR. ZonMw is namens het ministerie van VWS opdrachtgever van de monitor.