Lezing Ad van Liempt ‘Verschuivende grenzen van goed en fout’

Dilemma’s aanleiding voor meer begrip over menselijk handelen!

AALTEN – De lezing Ad van Liempt ‘Verschuivende grenzen van goed en fout’ van woensdag 15 juni jl. in Onderduikmuseum Markt 12 Aalten, was aanleiding tot  levendige discussie en debat over het menselijk handelen.  Ad van Liempt geniet bekendheid als journalist, schrijver en programmamaker, met name ook waar het gaat om de Tweede Wereldoorlog, zorgde voor een boeiende lezing over een onderwerp dat nog steeds niet aan actualiteit heeft ingeboet: goed en fout in de oorlog. Aan de hand van diverse verhalen schotelde hij het publiek de dilemma’s voor waarin bestaande morele oordelen worden omgekeerd of tenminste opnieuw kunnen worden bezien. De verwarring die de verhalen bij hem nalieten werden herkend in het publiek. Van Liempt toont daarmee aan dat wij nog niet klaar zijn met de gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog.

Het is nu mogelijk om met afstand en meer objectief te kijken naar het menselijk handelen zonder deze oordelend af te doen. Door meer feiten te kennen, de beweegredenen te ervaren worden daden menselijker. Juist door die extra kennis wordt het ook boeiender om opnieuw gebeurtenissen te bestuderen en over het handelen te reflecteren. Dat dat aan de hand van feiten uit de tijd moet gebeuren is nu mogelijk en belangrijk, meent Van Liempt. Veel van de verzetsgeschiedenis is aanvankelijk opgetekend door de verzetsmensen zelf of hun nazaten. Dat zijn belangrijke bronnen maar zij geven tegelijkertijd ook een eenzijdig beeld van de geschiedenis. Onwillekeurig zijn dilemma’s en minder fraaie daden weggelaten. Ook aan de kant van de daders is soms al te gemakkelijk een oordeel geveld waar nu vraagtekens bij gezet kunnen worden. Als voorbeeld noemde hij de rol van burgemeesters in oorlogstijd. Het is opmerkelijk dat er de laatste jaren diverse onderzoeken en publicaties zijn die een breder perspectief laten zien van het handelen van deze mensen. Vooral de voorbeelden over de gevolgen van de oorlog binnen gezinnen met zowel verzetsmensen, slachtoffers als daders, geven aanleiding tot verwarring. Voor van Liempt zit daar juist de essentie van zijn onderzoek.

Uiteindelijk wordt het duidelijker dat het niet gaat om 100% goed of fout, ook cijfers over aanhang van NSB zeggen niet veel in dat verband. Het gaat om kennis over situaties waarin mensen beslissingen hebben genomen en keuzes hebben gemaakt, die meer of minder goed hebben uitgepakt maar vooral wel menselijk zijn. Al te gemakkelijke antwoorden en conclusies vermijdend richt hij zich op onderzoek waarin hij de daden vanuit de situatie beschrijft. Daarin zijn overigens volgens Van Liempt zeker wel oordelen te vellen over het morele handelen, maar laat daarin vooral de feiten voor zich spreken.

Er ontstond een levendige discussie met een zeer geïnteresseerd publiek over de parallellen met deze tijd en eigentijdse dilemma’s door tegenstellingen binnen families. Zoals van de vader met een bedrijf uit de bio-industrie met een activistische zoon van ‘Wakker dier’. “Gelukkig kwam er vanavond voor de verandering eens geen vraag over de PVV” merkte Van Liempt op.

Directeur Gerda Brethouwer sloot de avond af en gaf aan dat Markt 12 het debat opzoekt over de dilemma’s waarbij het belangrijk is scherp te blijven over onze beweegredenen en afwegingen tussen het eigen belang en dat van de ander. Daar waar mensen zich boven anderen gaan stellen, kan het uitdraaien op ‘goed fout’ dat bewijst het verleden en zien we helaas nog dagelijks om ons heen. Dat te doorbreken is een illusie maar begrip krijgen en open staan voor andere denkbeelden geeft ruimte. Hoe meer je weet hoe meer vragen er komen. Daarover in gesprek blijven is ook een belangrijke drijfveer van het museum. Zij dankte van Liempt die ons met zijn boeken, documentaires en lezingen daarin voedt en ons een breder besef van geschiedenis en het menselijk handelen geeft.

Ad van Liempt is betrokken bij Onderduikmuseum Markt 12 als adviseur van Raad van Advies en zal ook meehelpen aan een expositie over ’Sterke Vrouwen in het verzet’ die voor 2018 is gepland. Ook zijn er meer lezingen van hem bij ons museum in Aalten te verwachten.

Zie voor de meest recente informatie: www.aaltensemusea.nl

Aaltense Musea:
Onderduikmuseum – Markt 12
Aaltens Industrie Museum

Markt 12-14-16
7121 CS Aalten

Openingstijden:
Dinsdag t/m zaterdag 10.00  – 17.00 uur.
Zondag  13.00 – 17.00 uur.
Maandag gesloten.